Akut Viral Hepatitte Görülen Laboratuvar Bulguları
Akut viral hepatit, karaciğerin viral enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişen ve genellikle ani başlangıçlı bir hastalıktır. Laboratuvar testleri, tanı koymada, hastalığın şiddetini değerlendirmede ve prognozu tahmin etmede kritik rol oynar. İşte akut viral hepatitte sıklıkla görülen laboratuvar bulguları:
1. Karaciğer Enzimlerinde Yükselme
- ALT (Alanin Aminotransferaz): Karaciğer hücre hasarının en duyarlı göstergesidir. Akut fazda belirgin şekilde yükselir, genellikle normalin 10-20 katına çıkabilir.
- AST (Aspartat Aminotransferaz): ALT'ye benzer şekilde artar, ancak karaciğer dışı dokularda da bulunduğundan daha az spesifiktir. AST/ALT oranı genellikle 1'den küçüktür.
- ALP (Alkalen Fosfataz): Safra yolu hasarını gösterir, hafif-orta düzeyde yükselebilir, ancak ALT ve AST kadar belirgin değildir.
- GGT (Gama Glutamil Transferaz): ALP ile birlikte safra akışı bozukluğunda artar, alkolik hepatitte daha belirgin olabilir.
2. Bilirubin Düzeylerinde Artış
- Total Bilirubin: Karaciğerin bilirubini işleme kapasitesinin bozulduğunu gösterir. Sarılık geliştiğinde belirgin şekilde yükselir.
- Direkttttttt (Konjuge) Bilirubin: Total bilirubinin %50'sinden fazlasını oluşturabilir, bu da hepatosellüler hasar veya safra yolu tıkanıklığını işaret eder.
- İndirekttttttt (Unkonjuge) Bilirubin: Hemoliz veya karaciğerin konjugasyon yeteneğinin azalmasına bağlı artabilir.
3. Karaciğer Sentez Fonksiyon Bozuklukları
- Albumin: Akut hepatitte genellikle normal veya hafif düşüktür, ciddi vakalarda belirgin azalabilir.
- Protrombin Zamanı (PT) ve INR: Karaciğerin pıhtılaşma faktörlerini sentezleme kapasitesini yansıtır. Uzamış PT veya yüksek INR, ciddi karaciğer hasarını gösterir ve kötü prognoz işaretidir.
4. Viral Belirteçler
- Hepatit A: Anti-HAV IgM (akut enfeksiyon göstergesi), Anti-HAV IgG (geçirilmiş enfeksiyon veya aşıya bağlı).
- Hepatit B: HBsAg (yüzey antijeni), HBeAg (enfektivite göstergesi), Anti-HBc IgM (akut enfeksiyon), HBV DNA (viral yük).
- Hepatit C: Anti-HCV antikorları, HCV RNA (viral replikasyon ve tanı için altın standart).
- Hepatit D: Anti-HDV, sadece Hepatit B varlığında görülür.
- Hepatit E: Anti-HEV IgM (akut enfeksiyon).
5. Diğer Laboratuvar Bulguları
- Lökopeni ve Lenfositoz: Özellikle erken dönemde viral enfeksiyona bağlı görülebilir.
- Hafif Transaminaz Yüksekliği: Asemptomatik veya hafif seyirli vakalarda olabilir.
- Ürobilinojen ve Bilirubinüri: İdrar tetkikinde pozitif çıkabilir, karaciğer fonksiyon bozukluğunu destekler.
- Kreatinin Kinaz (CK): Nadiren kas tutulumuna bağlı hafif yükseklik görülebilir.
6. İlerlemiş veya Komplike Vakalarda Görülen Bulgular
- Amonyak Yüksekliği: Karaciğerin detoksifikasyon yeteneğinin bozulduğunu ve hepatik ensefalopati riskini gösterir.
- Laktat Dehidrogenaz (LDH): Karaciğer nekrozu veya hemoliz durumunda artabilir.
- Elektrolit Dengesizlikleri: Kusma, ishal veya böbrek yetmezliğine bağlı gelişebilir.
Bu laboratuvar bulguları, akut viral hepatitin tanı, takip ve tedavi sürecinde yol göstericidir. Test sonuçları, klinik bulgularla birlikte değerlendirilmelidir. |
