Sarılık hepatit nedir ve nasıl bulaşır?

Sarılık hepatit, karaciğerin iltihaplanmasına neden olan ve genellikle sarılık belirtileriyle kendini gösteren viral bir enfeksiyondur. Sarılık, cilt, göz akı ve mukozaların sararmasıyla karakterize bir durumdur ve hepatit virüslerinin karaciğer hücrelerine zarar vermesi sonucu ortaya çıkar. Hepatit, başlıca A, B, C, D ve E tipleri olmak üzere farklı virüs türleriyle oluşur. Her tipin bulaşma yolları, semptomları ve tedavi seçenekleri farklılık gösterir. Örneğin, hepatit A ve E genellikle akut (kısa süreli) enfeksiyonlara yol açarken, hepatit B, C ve D kronikleşebilir ve uzun vadede karaciğer sirozu veya kanserine neden olabilir. Sarılık hepatit, dünya çapında yaygın bir halk sağlığı sorunudur ve erken teşhis ile önlem almak önemlidir.

Sarılık hepatitin bulaşma yolları, hepatit tipine bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel olarak, aşağıdaki şekillerde yayılabilir:

• Fekal-oral yol: Hepatit A ve E virüsleri, kontamine su veya gıdaların tüketilmesiyle bulaşır. Bu, hijyenik koşulların yetersiz olduğu bölgelerde yaygındır; örneğin, kirli eller, temizlenmemiş sebzeler veya enfekte kişilerin dışkısıyla temas eden su kaynakları.
• Kan ve vücut sıvıları: Hepatit B, C ve D virüsleri, enfekte kan, semen, vajinal sıvılar veya tükürük gibi vücut sıvılarıyla temas sonucu bulaşır. Bu, korunmasız cinsel ilişki, kan nakli, enfekte iğnelerin paylaşılması (örneğin, uyuşturucu kullanımında) veya sterilize edilmemiş tıbbi malzemelerle olabilir.
• Anneden bebeğe: Hepatit B ve C virüsleri, doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir, bu da perinatal bulaşma olarak adlandırılır.
• Günlük temas: Hepatit A, yakın temasla, özellikle hijyen eksikliği durumunda, hızlı yayılabilir. Hepatit B ise nadiren ortak eşya kullanımıyla bulaşabilir, ancak bu daha az yaygındır.

Bulaşmayı önlemek için hijyen kurallarına uymak, aşı yaptırmak (hepatit A ve B için mevcuttur), güvenli cinsel ilişki ve steril tıbbi uygulamalar önemlidir. Risk gruplarına yönelik tarama programları da erken teşhise yardımcı olur.